Ελληνικές Παροιμίες (μέρος 2ον)
Παροδικότητα
• Η αγάπη σου είναι ψεύτικη σαν τ’ Απριλιού το χιόνι, πρωί-πρωί απλώνεται, το μεσημέρι λειώνει.
• Ρόδα είναι και γυρίζει.
• Βρήκες καιρό, αρμένιζε, καιρό μην περιμένεις, γιατί ο καιρός τα πράγματα δεν ξέρεις πώς τα φέρνει.
• Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.
• Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ‘ρθεις.
• Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια.
δηλαδή, έχει ο καιρός γυρίσματα
• Σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε.
• Πότε φύλλα, πότε μήλα.
• Θεός ξημερώνει, Θεός νυχτώνει.
• Μεγάλο θάμα, τρεις μέρες.
σημαίνει ότι ο αρχικός εντυπωσιασμός ή ενθουσιασμός για κάτι μεγάλο δεν κρατάει πολύ
• Της νύφης τα προικιά σαν της Λαμπρής τ’ αυγά.
δηλαδή, δεν κρατάνε για πολύ καιρό
• Η αγάπη της Αποκριάς πεθαίνει τη Σαρακοστή.
• Πότε μήλα, πότε φύλλα.
Κατάλληλος Χρόνος
• Στη βράση κολλάει το σίδερο.
• Ο λόγος εις την ώρα του χίλια φλουριά αξίζει, κι αν δεν τον πεις στην ώρα του, τίποτα δεν αξίζει.
• Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
• Τα του γάμου πριν του γάμου.
Χρόνος
• Όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος.
• Όποιος σκορπάει τον καιρό, δεν τον ξαναμαζεύει.
• Νυχτώνει ξημερώνει, το σχοινί μαζώνει.
για αυτούς που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους
Παλαιότητα
• Τα ξερά σκατά στον τοίχο δεν κολλάνε.
για ξεχασμένες ιστορίες και παλιές συκοφαντίες που δεν μπορούν να βλάψουν
• Όλα τα παλιά φρόνιμα και τα πλούσια όμορφα.
Προέλευση
• Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο.
• Η κότα έκανε τ’ αυγό ή το αυγό την κότα;
• Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.
• Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
• Από τη γης βγαίνει το χρυσάφι κι από το σκουλήκι το μετάξι.
για ταπεινή προέλευση πολύτιμων πραγμάτων
Ηλικίες
• Ας ήμουν νιος και να ‘ξερα, γέρος και να μπορούσα.
• Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.
• Οι όψιμες θέλουν βροχές κι οι πρώιμες δροσούλες.
• Πάντα νέο στο κατάρτι, πάντα γέρο στο τιμόνι.
• Φοβού τον νιο τον άγρυπνο, το γέρο σαν κοιμάται.
• Χαρά στο νιο που νοιάζεται, στο γέρο που γελάει.
• Αξίζει μια γερόκοτα σαράντα πουλακίδες.
Νεότητα
• Όλα του πρέπουνε του νιου, εκτός απ’ το κουμάντο.
• Η γριά η κότα έχει το ζουμί, μα η πουλάδα κάνει τον πετεινό και λαλεί!
• Κατουράει την πέτρα και γίνεται ασβέστης.
επί «σφριγώσης νεανίδος»
• Να ‘ταν τα νιάτα δυο φορές τα γηρατειά καμία.
• Σκατά νιάτα, καλά γεράματα
Γηρατειά
• Ο γέρος πάει ή από πέσιμο ή από χέσιμο.
• Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ‘ρθεις.
• Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.
• Και του γέρου τα παιχνίδια, σα νερόβραστα κρεμμύδια.
(η αυθεντική εκδοχή είναι με αρχi... αντί για παιχνί...)
• Όπου είν’ ο γέρος κουζουλός από τα νιάτα το ‘χει.
• Ανάθεμα δυο πράγματα, φτώχεια και γεράματα.
• Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
• Του γέρου σκόνταμμα, του χάρου μήνυμα.
• Γέρος γάτος, τρυφερά ποντίκια θέλει.
• Η γριά η κότα έχει το ζουμί.
• Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει.
• Βγήκε ο γέρος στο κλωτσάτο κι η γριά στο κοπελάτο.
για ασυνήθιστα έντονες δραστηριότητες γερόντων και μη
• Γεράματα σκοντάμματα.
• Όπου γέρος κακό σκάνταλο, όπου γριά κακή βουλή.
για δύστροπους γέροντες
• Γριάς μαντεύματα και γέρου παραμύθια.
(με την έννοια ότι σε αυτά τα καταφέρνουν καλά)
• Γέρος είσαι δεν ‘φελάς, μόνο το ψωμί χαλάς.
• Καλόγρια στα γεράματα.
για υπερμάχους της ηθικής μετά από μια ζωή ακολασίας
• Τεμπέλης στα νιάτα, ζητιάνος στα γεράματα.
• Σκατά νιάτα, καλά γεράματα.
• Χαρά στο νιο τον τσίρλιαρη, τον γέρο σφιχτοκώλη.
• Το γέρο δεν τον ρωτούν πού πονεί, αλλά πού δεν πονεί.
• Άρχισε η παγωνιά, πιάνει ο γέρος τη γωνιά.
• Όταν γεράσει ο γάτος, παίζουν μαζί του τα ποντίκια
Φθορά
• Τρώει η σκουριά το σίδερο και η θλίψη την καρδιά μας.
Μήνες
• Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.
• Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
• Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
• Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
• Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
• Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
• Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
• Του Απρίλη η βροχή κάθε στάλα και φλουρί.
• Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
• Ο Απρίλης με τα λούλουδα και ο Μάης με τα ρόδα.
• Αύγουστε καλέ μου μήνα, να ‘σουν δυο φορές το χρόνο.
• Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
• Μάης άβροχος, μούστος άμετρος.
• Μάη μήνα μη φυτέψεις, Μάη μη στεφανωθείς, Μάη μήνα μη δουλέψεις, Μάη μην ταξιδευτείς.
• Χιόνι ρίχνει το Φλεβάρη, βάνεις στάρι στο κελάρι.
• Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.
• Οκτώβρη και δεν έσπειρες, στάρι μην περιμένεις.
• Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.
• Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε και πάλι ξαναχιόνισε.
• Να ‘σαι καλά τον Αύγουστο που ‘ναι παχιές οι μύγες.
• Μάης βρεμένος, μούστος μετρημένος.
δηλαδή, αν βρέξει το Μάιο, η παραγωγή κρασιού είναι μειωμένη
• Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι.
• Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.
• Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια.
• Ο Γενάρης δεν γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο χιόνια και νερά.
• Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης, όλ’ οι μύλοι μας θ’ αλέθουν.
• Πώς λάμπει ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι.
• Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.
• Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη έχει τρεις σωρούς τ’ αλώνι.
• Σαν έπρεπε, δεν έβρεχε, το Μάη δροσολόγαε…
• Αλωνάρη με τ’ αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
• Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά στάρι.
• Ο Αύγουστος επλάκωσε, η άκρη του χειμώνος.
• Οκτώβρης και δεν έσπειρες, λίγο ψωμί θα πάρεις.
• Όταν έπρεπε δεν έβρεχε και το Μάη χιόνιζε.
• Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και στ’ Απριλοσπαρμένα.
• Κότα πίτα τον Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
• Αν βρέξ' ο Μάρτης τρία νερά κι' Απρίλης άλλα δύο να ιδείς του Μάρτη τα κουκιά τ' Απρίλη του σιτάρια, να ιδείς το γεροκρίθαρο πώς στρίφτει το μουστάκι.
• Βαγενάδες και γαϊδάροι, ένα μήνα έχουν τη χάρη.
επειδή οι βαγενάδες (βαρελάδες) έχουν ένα μήνα δουλειά και ο γάιδαρος ξεκουράζεται λίγο μόνο ένα μήνα (το Μάρτιο)
• Ο Οκτώβρης θέλει γέλια, γιατί ανοίγουν τα βαρέλια.
• Μάρτης είναι νάζια κάνει, πότε κλαίει πότε γελάει.
• Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη.
• Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.
Προφητείες
• Πας μετά Χριστόν προφήτης γάιδαρος εστί.
Αναβλητικότητα
• Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
• Το σήμερα είναι του Θεού, το αύριο του πονηρού.
• Η κότα όταν έρθει το αυγό στον κώλο της ψάχνει για φωλιά.
δηλαδή την τελευταία στιγμή
• Η αλεπού είχ’ εργατιά κι εκείνη ακριδολόγαγε.
για αυτούς που έχουν αναλάβει μια δουλειά και χασομερούν
• Λύσε δέσε το γουρούνι, μακρυσκοίνησε την κλώσα, πέρασε η μέρα.
δηλαδή, πέρασε η μέρα χωρίς να γίνει δουλειά
• Αύριο λούζουν το γαμπρό και τραγουδούν τη νύφη.
Καθυστέρηση
• Το καλό πράγμα αργεί να γίνει.
• Όποιος σκορπάει τον καιρό, δεν τον ξαναμαζεύει.
• Πέρσι έκλασε, φέτος βρόμισε.
• Καράβι που αργεί, σκατά είναι φορτωμένο.
• Κάλλιο αργά παρά ποτέ.
• Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
• Γάμος όψιμος, παιδιά της ορφάνιας.
• Ο αγουροφάγος έφαγε, ο ρουμοφάγος δεν έφαγε.
για όσους περιμένουν ιδανικές συνθήκες για να κάνουν κάτι και τους προλαβαίνει άλλος (ρουμαφάγος: αυτός που τρώει ώριμα φρούτα)
• Αργεί ο Θεός, όμως δεν αλησμονάει.
• Κάτσε κόρη ανύπαντρη, να κάμω γιο να πάρεις.
για αδιανόητη καθυστέρηση
• Καλώς τονα κι ας άργησε.
• Βάστα Τούρκο να γεμίσω.
• Όποιος γιοματάει στο σπίτι του, δειπνάει στο χωράφι.
• Ο τελευταίος, για καλομοίρης για κακομοίρης.
• Όταν οι άλλοι αποτρυγούσαν, η Μαρία έπλεκε καλάθι.
• Όσο να σηκώσει το ένα πόδι του, παίρνει ο διάολος το άλλο.
Βιασύνη
• Κυριακή κοντή γιορτή.
σημαίνει ότι κάτι αναμενόμενο και σημαντικό θα γίνει γρήγορα
• Πάω αργά γιατί βιάζομαι.
• Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
• Μην κουνάς τα πόδια σου πριν ανεβείς στο γάιδαρο.
• Η βιάση ψήνει το ψωμί, μα δεν το καλοψήνει.
• Ακόμα δεν τον είδαμε και Γιάννη τον εβγάλαμε.
• Άντρα θέλω, τώρα τον εθέλω.
• Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες στο σπίτι.
• Το γλήγορον και το καλόν δεν παν μαζίν τα δκυό τους.
• Προτού σκάσουν τα αυγά, άρχισε να μετράει τα πουλιά.
• Από εψές το δειλινό λείπει ο άντρας μου στο μύλο, πείτε μου γειτόνισσες, να παντρευτώ ή να μείνω;
• Η σκύλα από τη βιάση της τα κάνει στραβά τα κουτάβια της.
• Που τρώει μπροστά, αγναντεύει ύστερα.
για κάποιον που κακώς βιάζεται
• Ακόμα δεν απόθανε κι ανάψαν τα κεριά του.
• Όσο βιάζεται η γριά, τόσο της κόβεται η κλωστή.
• Σήμερα κινήσαμε κι αύριο πόσες έχουμε.
• Γοργά γοργά ας τον θάψουμε, μη σηκωθεί η ψωλή του.
για επειγομενους άνευ λόγου
• Πριν να δούμε το γαμπρό, στολίσαμε τη νύφη
Τέλος
• Τα στερνά τιμούν τα πρώτα.
• Στο τέλος ξυρίζουν το γαμπρό.
• Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.
για απότομη διακοπή λόγω απροσδόκητου γεγονότος
(υπάρχει και εκδοχή με «έπλασε» που έχει νόημα: η γιορτή του γάμου τελειώνει όταν η νύφη αρχίζει πλέον τις οικιακές εργασίες )
• Κατά τη ζωή και τα τέλη.
• Νυχτώνει ξημερώνει, το σχοινί μαζώνει.
για αυτούς που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους
Επάγγελμα
• Ο τεμπέλης κι ο φαγάς, ή χωροφύλακας ή παπάς.
• Ακαμάτης και φαγάς: ψάλτης, διάκος ή παπάς.
• Άλλη η δουλειά του ναύτη, κι άλλη του καντηλανάφτη.
• Ακαμάτης και φαγάς, για δραγάτης για παπάς.
Πηγή : https://www.gnomikologikon.gr/greek-proverbs.php?page=2
- Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος (link). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου