Ο Οίκουρος όφις από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα στην λαϊκή παράδοση, του Όμηρου Ερμίδη - The house-bound snake or snake house from antiquity to tradition, Homer Hermidis - Il serpente costretti a casa o casa di serpente dall'antichità alla tradizione, Omero Ermides

[Αμφίκλεια, «Οικουρός Όφις» (προστάτης του σπιτιού), πρωτοχρονιάτικη κουλούρα, (Μουσείον Άρτου Αμφίκλειας).]

Ελληνική Προϊστορία

Το φίδι φύλακας ή ο Οικουρός όφις, ο φύλακας των σπιτιών, των τόπων, των τεμένων και των ναών και ο Αγαθός δαίμων ο φύλακας και προστάτης των οικειών και των πόλεων.

  Το φίδι ήτο φύλακας όχι μόνον των οικειών, τόπων, τεμένων και ναών. Ονομαστό ήταν το φίδι εις το ιερό της Πολιάδος εις την ακρόπολη των Αθηνών, ο «οικουρός όφις» ή φύλακας τις ακροπόλεως, όπου παραμονή της επιθέσεως των Περσών εξαφανίστηκε, προμηνύοντας την καταστροφή η οποία θα επέρχετο. Ο όφις ήτο ο Εριχθόνιος ή ο Ερεχθεύς το οποίου ο τάφος ήτο εις το ιερό της Πολιάδος. Όπως οικουρός όφις ήτο ο Κυχρείδης εις την Ελευσίνα και ο «κρύφιος οικουρός όφις» αυτός που φύλασσε τον σηκό της Χρύσης [θυγατέρος του Άλμου].

  Ο Πύθων και η Δελφύνη ήσαν οικούριοι όφεις εις τον ιερό του Απόλλωνος εις τους Δελφούς. Ο όφις είναι σύμβολο των χθονίων θεοτήτων, όπως και του Μειλιχίου Διός.

  Οι όφεις είναι σύμβολα των Διοσκούρων, του ήρωος Αμφιαράου [ευρεθέντα σε νομίσματα των Ωρωπίων]. Ο ήρωας Κυχρέας με την μορφή φιδιού προσήλθε σε βοήθεια των Ελλήνων εις την ναυμαχία της Σαλαμίνος. Ομοίως ο Σωσίπολις με την μορφή φιδιού βοήθησε  του Ήλειους όταν επιχειρούσαν να εισβάλουν οι Αρκάδες. Εις το Τροφώνιο μαντείο εις την Λεβάδια δυο δράκοντες το εφύλασσαν και αυτοί ήσαν η ενσάρκωση των ηρώων Τροφωνίου και Αγάμηδος.

  Ο Ασκληπιός σε μορφή φιδιού επήγε εις την Σικυώνα και την Επίδαυρο την Λιμηρά. Ο Πλούταρχος εις τον «…….» αναφέρει ότι τον νεκρό του βασιλέα περιέβαλε φίδι. Ο δε Σουΐδας εις την λέξη Ηρακλείδης όπως και ο Διογένης Λαέρτιος [., ..,..] αναφέρουν ότι εις την κλίνη του Ηρακλείδου όταν απέθανε ευρέθηκε δράκος αντί του νεκρού φιλοσόφου. Όλοι οι προαναφερόμενοι όφεις [φίδια] ταΐζοντο με μειλίγματα, δηλαδή με άρτο και σταφίδες.

  Κατά τον Ηρόδοτο, ονομάζετο Οικουρός όφις η Αθηνά, διότι επιστεύετο ότι είχε εις την φύλαξή της την ασφάλεια της πόλεως των Αθηνών.

  Εις την Ήπειρο, την πιο «εγκατελειμμένη» περιοχή της χώρας μας, εσώζετο έως την χριστιανική περίοδο ένα ιερό άλσος του Απόλλωνος. Εντός μόνο του δάσους τούτου ζούσαν αρκετά φίδια, τα οποία έλεγον ότι ήσαν απόγονοι του δράκοντος των Δελφών, τον οποίον είχε φονεύσει και εξ αιτίας του φόνου αυτού είχε τιμωρηθεί ο Απόλλων.  Τα φίδια αυτά τα φρόντιζε μια ιέρεια, όπου μόνο αυτή μπορούσε να μπει εις τον περίβολο του άλσους και να τα ταΐσει. Τα έθρεφε με πίττες και μέλι. Αν εκείνα εδέχοντο πρόθυμα την τροφή, αυτό σήμαινε ότι και το επόμενο χρονικό διάστημα θα ήτο καλότυχο.

  Κατά κάποιους αρχαίους συγγραφείς λέγεται ότι τα φίδια αυτά εταΐζοντο μόνο μια ημέρα το χρόνο δια όλο το χρόνο και αυτή ήτο η ημέρα των Θεοφανίων εις τους Δελφούς, ημέρα κατά την οποία  επανεμφανίζοντο οι θεοί, εις τους ανθρώπους. Οπότε εάν αυτά εδέχοντο την τροφή όπως ο χρόνος θα ήτο καλότυχος, σε αντίθετη περίπτωση θα ήτο κακότυχος.     

  Υπήρχε όμως και ο Αγαθός δαίμων φύλακας και προστάτης των οικειών και των πόλεων.   

Χριστιανική ιστορία  

Το φίδι φύλακας του σπιτιού ή ο Αφέντης του σπιτιού

  Εις την ελληνόφωνη Καλάβρια [νότιο Ιταλία], θεωρούν το φίδι ως στοιχειό του σπιτιού, και λέγουν αν είναι λευκό δεν πρέπει ποτέ να το κακοποιήσουν, εάν δε είναι μέλανο, λέγουν ότι είναι ενσαρκώσεις των ψυχών εθνικών ή φονευμένων.

  Κατά μια μακεδονική δοξασία, τα στοιχεία των σπιτιών είναι οι ψυχές των προγόνων, οι οποίοι παραμένουν εις την παλαιά κατοικία και επαγρυπνούν για την ευημερία των απογόνων τους.

  Οι κατοικίες τα παλαιά χρόνια ξεκινούσαν να κατασκευάζοντο την άνοιξη εποχή κατά την οποίαν ξυπνούν τα φίδια. Έπρεπε κατά την έναρξη των εργασιών, δηλαδή το σκάψιμο της γης ώστε να μπουν τα θεμέλια, να εμφανισθεί φίδι, για να τους φυλάει από κάθε κακό [αυτό συνέβαλε όμως για να γνωρίζουν αν υπάρχουν υπόγεια ύδατα ώστε το σπίτι να μην έχει υγρασία. Διότι το φίδι όταν ξυπνάει την άνοιξη πάει και κάνει την φωλιά ώστε να είναι έτοιμη επειδή μετά από λίγο καιρό θα ζευγαρώσει, την φωλιά του δεν την φτιάχνει σε σημεία όπου από κάτω θα έχει νερά, άρα υγρασία και δεν θα είναι ζεστά για νεογνά του]. Σε κάποια άλλα μέρη τα φίδια αυτά τα εντοίχιζαν εις τα θεμέλια για να τους φυλάει από κάθε λογής κακό.

   Άμα το φίδι εμφανίζετο μετά το τελείωμα της κατοικίας του έδιναν προς ευχαρίστηση της φυλάξεώς του, άρτο και σταφίδες δηλαδή το αρχαίο μείλιγμα.

Η βιβλιογραφία αποκρύπτεται, επειδή αναπαράχθηκαν άρθρα του συγγραφέως άνευ αναφοράς του ονόματός του, της ιστοσελίδος αλλά και του βιβλίου του.

Απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέως Ομήρου Ερμείδη με τον τίτλο «Αναμνήσεις από το μέλλον του χθες»,  2019

http://pirforosellin.blogspot.gr/   

- Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος (link). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.